KUTADGU BİLİG


Yusuf Has Hacib tarafından 1069–1070 seneleri arasında yazılmıştır. İslâmî-Türk edebiya­tının ilk eseridir. Eser Tabgaç Buğra Karahan namına yazılmıştır.

ESERİN MUHTEVASI:

* Eserin mevzuu, gerek ferd gerek cemiyet halinde yaşayan insanların, iyi bir siyasetle idare edilip, dünyada, ahirette mesut olabilmeleri için tutulacak yolları gösterir.
* Eser, mesnevi şekliyle yazılmış, manzum bir eserdir.
* Eser,6645 beyitten oluşmaktadır.
* Eserin yazılışında karşılıklı konuşma tarzı kullanılmıştır. Eserde dört kişi konuşturulmuştur. Bunlardan biri adaleti (Kün Togdı),biri saadeti (Ay Toldı),biri aklı(Ögdülmüş),biri de kanaat ve akıbeti (Odgurmuş) temsil eden alegorik şahsiyetlerdir.
* Kitap, İslâmî- Türk edebiyatının ilk siyaset-name örneğidir.
* Yusuf Has Hacib, Arapça çevirisinden okuduğu Yunan felsefesinden, Çin kaynaklarından, eski Türk geleneklerinden ve Cengiz yasasından yararlanarak geçerli, kararlı ve sağlam bir düşünce sistemi geliştirmeye çalışmıştır.

DİL HUSUSİYETLERİ:

* Eser, Kaşgar Hakaniye Türkçesi ile yazılmıştır.
* Halk arasında yaygın edebî söyleyişlere, halk deyimlerine ve atasözlerine yer vermiştir. Sanatlı söz söyleme, eserde görülür.
*Cinaslı söylenmiş Maniler vardır. Eserde hayli kuvvetli bir ahenk vardır. Aliterasyonlar, mısralarda zengindir. Eser fikri lirizm özelliği taşır.

ESERİN NÜSHALARI:

* Eserin üç nüshası vardır:
1. Avusturya'da Viyana Kitaplığı'nda bulunan nüshası, Uygur harfleriyle yazılmıştır,1439 Herat.
2. Mısır, Kahire nüshası, Arap harfleriyle yazılmıştır.
3. D. Türkistan, Fergana nüshası, Arapçadır, 1914,Nemengan şehrinde bulunmuştur.
Bu nüshaların üçü de, T.D.K. tarafından 1942- ı 943 senelerinde, faksimile usulüyle neşredilmiştir.